Αρχαιολογικοί χώροι/Archaeological Sites

Visit the English version of "Archaeological Sites on Samos Island"

ΗΡΑΙΟ

Εισαγωγή 

Το Πυθαγόρειο και το Ηραίο έχουν ενταχθεί από το 1992 στα μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς (World Cultural Heritage) της Unesco. Σε αυτή τη λίστα εντάσσονται συνολικά 17 ελληνικά μνημεία.

Ιστορική αναδρομή

Η αρχαία Σάμος (Πυθαγόρειο) εθεωρείτο μία από τις σημαντικότερες πόλεις της αρχαιότητας. Τόσο σε αυτήν όσο και στο χώρο του Ηραίου, τα παλαιότερα αρχαιολογικά ευρήματα χρονολογούνται στην 4η χιλιετία π.Χ. Η περίοδος της ακμής της Σάμου τοποθετείται χρονικά στα μέσα του 6ου αι. π.Χ. Το νησί ήταν μεγάλη ναυτική δύναμη και απέκτησε εμπορικές σχέσεις με τη γειτονική Μικρά Ασία και τις Μεσογειακές χώρες. Οι Σάμιοι ίδρυσαν αποικίες στην ακτή της Ιωνίας, στη Θράκη και τη Δύση.

Η Σάμος είναι ένα από τα καταπράσινα νησιά του νοτιοανατολικού Αιγαίου. Το όνομά της, σύμφωνα με την παράδοση, οφείλεται στον Σάμο, το γιο του Αγκαίου, ο οποίος κατά τη μυθολογία ανακάλυψε το νησί. Η λέξη Σάμος προέρχεται από τη ρίζα sama που σημαίνει «ψηλά». Αυτή η ονομασία επαληθεύεται από την ύπαρξη δύο ψηλών βουλών, του Κέρκη ή Κερκετέα, στις πλαγιές του οποίου υπάρχουν λείψανα μοναστικής εγκατάστασης, και της Αμπέλου ή Καρβούνη, που οφείλει το όνομά της στα πολλά αμπέλια που καλλιεργούνται στις πλαγιές της.

Η θέση του νησιού στο σταυροδρόμι των θαλάσσιων δρόμων που συνδέουν την κεντρική Ελλάδα με την Ανατολή και την Αφρική ευνόησε την ανάπτυξη και εξέλιξή του σε σπουδαίο κέντρο του ιωνικού πολιτισμού.

Ένας πορθμός, ο γνωστός «επταστάδιος», πλάτους 1.500 μ., χωρίζει τη Σάμο από την περιοχή της Ιωνίας, όπου γεννήθηκε ένας σπουδαίος πολιτισμός που έδωσε τα φώτα του σε ολόκληρη την ανθρωπότητα.

Η αρχαία Σάμος κατελάμβανε τη θέση της σημερινής πόλης του Πυθαγορείου, όπως αποδεικνύουν τα ανασκαφικά δεδομένα στην περιοχή. Τα ίχνη της πρώτης εγκατάστασης ανθρώπων στην αρχαία πόλη χρονολογούνται από την 4η χιλιετία π.Χ., δηλαδή στους Νεολιθικούς χρόνους, και εντοπίζονται στο λόφο του Κάστρου.

Στο απόγειο της πολιτιστικής ανάπτυξης και της φήμης της έφθασε η πόλη κατά τον 6ο αι. π.Χ. και συγκεκριμένα κατά τη διάρκεια της τυραννίας του Πολυκράτη, γιου του Αιάκη. Σημαντικά έργα που χρονολογούνται στα χρόνια εκείνα είναι ο ναός της θεάς Ήρας και το Ευπαλίνειο όρυγμα. «Ο μέγιστος νηός ων ημείς ίδμεν», θα γράψει ο Ηρόδοτος στο τρίτο βιβλίο του για το μεγάλο ναό της σαμιακής Ήρας. «Αμφίστομον όρυγμα» θα χαρακτηρίσει το περίφημο Ευπαλίνειο υδραγωγείο.

Ο μεγάλος ναός της θεάς Ήρας 

Η λατρεία της θεάς Ήρας στη Σάμο μαρτυρείται από την Εποχή του Χαλκού και συγκεκριμένα στην περίοδο του Μυκηναϊκού πολιτισμού. Αρχικά στο χώρο υπήρχε ένας μικρός λίθινος βωμός και ένα ναόσχημο κτίσμα για την προστασία του ξύλινου λατρευτικού αγάλματος. Τον 8ο αι. π.Χ. ο βωμός γίνεται ορθογώνιος και περιβάλλεται με πλακόστρωση. Δυτικά του βωμού κτίζεται ο πρώτος ναός της Ήρας, ο λεγόμενος Εκατόμπεδος επειδή το μήκος του ήταν 100 πόδια, και με αναλογία μήκους -πλάτους 5:1. 

Ο μεγάλος ναός της θεάς Ήρας είναι δίπτερος ιωνικού ρυθμού και χτίστηκε στη Σάμο επί της εποχής του τυράννου Πολυκράτους από το 538 ως το 522 π.Χ.

Ο μοναδικός κίονας που στέκεται ως σήμερα όρθιος, σώζεται στο μισό περίπου από το αρχικό του ύψος. Η υποδομή του ναού σώζεται εν μέρει ως το ύψος του τοιχοβάτη και του στυλοβάτη.

Άποψη του ναού της θεάς Ήρας στη Σάμο

Ο ναός χαρακτηρίσθηκε από τον Ηρόδοτο ως ο μεγαλύτερος της Ελλάδος. Διατηρεί σχεδόν αναλλοίωτο το περίγραμμα του σηκού και του πρόναου του αρχαιότερου (570/60 π.Χ.) ναού "του Ροίκου", αλλά οι διαστάσεις του είναι μεγαλύτερες από εκείνον, δηλ. 108,63 Χ 55,16 μ. Το μεγαλύτερο μέγεθος οφείλεται στο ότι οι στοές της περίστασης ενισχύθηκαν στην πρόσθια και πίσω όψη με τρίτη κιονοστοιχία, προφανώς κατά το πρότυπο του ναού της Εφεσίας Αρτέμιδος, ο οποίος είχε κτισθεί λίγο παλαιότερα.

Ο αριθμός των κιόνων ανέρχεται σε 155 και διακρίνονται σ' αυτούς τέσσερα διαφορετικά μεγέθη και τύποι. Ο θριγκός υπολογίζεται ότι ήταν ξύλινος. Από τα κεραμίδια της στέγης δεν βρέθηκε τίποτε και έτσι συμπεραίνεται ότι αυτή δεν αποπερατώθηκε ποτέ. 

Πληροφορίες αρχαιολογικού χώρου

Ημέρες και ώρες λειτουργίας: Τρίτη έως Κυριακή, ώρες 8:30 - 15:00 (θερινό ωράριο: 8:00 - 15:00).

Τιμή εισιτηρίου 3 €, μειωμένο 2 €.

Το Ευπαλίνειο όρυγμα

Ένα απ΄τα μεγαλύτερα τεχνικά θαύματα της αρχαιότητας, υδραγωγείο της αρχαίας πόλης Σάμου, το οποίο ο Ηρόδοτος ονομάζει "αμφίστομον όρυγμα". Πρόκειται για μία σήραγγα μήκους 1.036 μ. που ξεκινά από την βόρεια πλαγιά του όρους Κάστρου και καταλήγει στη νότια. 

Το Ευπαλίνειο όρυγμα της Σάμου

Βρίσκεται 55 m επάνω από την επιφάνεια της θάλασσας και 180 m κάτω από την κορυφή του βουνού. Το πραγματικό όρυγμα έχει διαστάσεις 1,80 x 1,80 m. Μέσα στο όρυγμα και σε βάθος 2 - 9 m υπάρχει το κανάλι με τον αγωγό που μετέφερε το νερό στην πόλη. Έχει δύο φάσεις:

α) την αρχαϊκή, με πολυγωνικό σύστημα και οξυκόρυφη απόληξη και

β) τη ρωμαϊκή, στεγασμένη με καμάρα.

Ήταν έργο του μηχανικού Ευπαλίνου, γιου του Ναυστρόφου από τα Μέγαρα. Χρονολογείται στα 550 π.Χ, επί τυραννίας Πολυκράτους. Ένα από τα μεγαλύτερα τεχνικά έργα της αρχαιότητας, όπου εργάσθηκαν Λέσβιοι αιχμάλωτοι και η κατασκευή του οποίου διήρκεσε δέκα χρόνια.

Δείτε περισσότερες πληροφορίες και ένα βίντεο για το Ευπαλίνειο Όρυγμα:

Πηγή: Πληροφοριακός Κόμβος "ΟΔΥΣΣΕΑΣ" του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού 
Αρχική δημοσίευση στο My Samos Blog: www.my-samos.blogspot.com

Τα φτηνότερα αεροπορικά εισιτήρια και Εισιτήρια για όλα τα πλοία