Η σαμιώτικη μουσική παράδοση σε CD

Ο ψηφιακός δίσκος «Σάμος-Η μουσική μας παράδοση» κυκλοφορεί εδώ και λίγο καιρό στα δισκοπωλεία από την «Culture Music», σε επιμέλεια-παραγωγή του Σαμιώτη μουσικού και ερευνητή Δημήτρη Ζαχαρίου. Οργανοπαίκτες και τραγουδιστές, Σαμιώτες και μη, παίζουν με μεράκι τους σκοπούς και τα τραγούδια της.

Προϊόν σεβασμού και αγάπης για τη Σάμο, το εν λόγω CD αναδεικνύει το τοπικό ύφος της σαμιώτικης μουσικής παράδοσης, όπως αυτό διαμορφώθηκε κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα.

Περιλαμβάνει 26 αυθεντικά παραδοσιακά σαμιώτικα τραγούδια και οργανικούς σκοπούς. Για πρώτη φορά παρουσιάζονται στο ευρύ κοινό χαρακτηριστικά σαμιώτικα τραγούδια και θαυμάσιοι οργανικοί σκοποί που παίζονται από κλασική σαμιώτικη κομπανία την οποία  αποτελούν το βιολί, το κλαρίνο, το σαντούρι ή τσίμπαλο και η κιθάρα.

Επίσης, για πρώτη φορά παρουσιάζονται σαμιώτικα δίστιχα παινέματα του γάμου σε τέσσερις διαφορετικούς μουσικούς σκοπούς, έτσι όπως  διαμορφώθηκαν μέσα από την προφορική παράδοση και το διαλογικό τραγούδι. Η παράδοση αυτή επέζησε μέχρι το πρώτο μισό του 20ου αιώνα κυρίως από τις γυναίκες στα χωριά που είχαν την ικανότητα να λένε αυτοσχέδια «τραγούδια» ή «ρίμες» (δεκαπεντασύλλαβα δίστιχα), κατάλληλα για την κάθε περίσταση του κύκλου της ζωής (γέννηση, βάπτιση, αρραβώνας, γάμος και θάνατος) και του κύκλου του χρόνου (θρησκευτικές γιορτές, πανηγύρια κ.ά). Στον γάμο, κατά το στόλισμα της νύφης και του γαμπρού στις οικίες τους, στο στόλισμα του κρεβατιού, καθώς και όταν ζύμωναν τις κουλούρες (είδος κεράσματος για τους καλεσμένους) υπήρχαν πάντα γυναίκες που τραγουδούσαν με τους νυφιάτικους σκοπούς τα "παινέματα" ή "τραγούδια", όπως τα έλεγαν. Σχεδόν πάντα αναπτυσσόταν διάλογος με δίστιχα μεταξύ των γυναικών.

Εξέχουσα θέση στο ίδιο cd κατέχει, επίσης, η σαμιώτικη τσαμπούνα που παιζόταν στα χωριά στους γάμους, στα κάλαντα κατά την περίοδο του Δωδεκαημέρου και της Απόκρεω, αλλά και σε κάθε άλλη περίσταση καθ' όλη τη διάρκεια του έτους. Με τον καιρό, όμως, η χρήση της περιορίστηκε.

Τέλος, είναι η πρώτη φορά που παρουσιάζονται στη σύγχρονη ελληνική δισκογραφία, σε σχέση πάντα με τη σαμιακή μουσική παράδοση, δύο όργανα που είχαν πολύ σημαντική παρουσία στις διασκεδάσεις των Σαμίων μέχρι περίπου τη δεκαετία του '60,  η λύρα και η αρμόνικα. Στα χωριά της Σάμου υπήρχαν τοπικοί μουσικοί οργανοπαίχτες που αναλάμβαναν διασκεδάσεις μικρότερης εμβέλειας. Στις περιπτώσεις αυτές χρησιμοποιούσαν όποιο όργανο είχαν διαθέσιμο, συνήθως την τσαμπούνα, το σαντούρι, την αρμόνικα και πιο παλιά τη λύρα.

Περιλαμβάνονται επίσης, δύο σκοποί από τα γειτονικά νησιά της Σάμου, ο Κουρσάρικος (Φούρνοι) και ο Παλαιός Ικαριώτικος.

Το περιεκτικό ένθετο φυλλάδιο που συνοδεύει την έκδοση περιέχει φωτογραφικό υλικό και σημαντικές πληροφορίες για τη μουσική παράδοση της Σάμου.

Τραγουδούν : Μαριάνθη Λιουδάκη, Κώστας Παπαχριστοδούλου, Παναγιώτης Λάλεζας, Μιχάλης Ζάμπας, Γιάννης Νιάρχος, Αυγερινή Γάτση, Δημήτρης Ζαχαρίου, Χορωδία γυναικών: Μαρία Κοτσίρη, Ευγενία Κολιάτσου, Μαρία Πλουμή, Ευτυχία Μακρή, Χορωδία ανδρών: Δημήτρης Ζαχαρίου, Νώε Ζαφειρίδης, Κώστας Κοπανιτσάνος, Κλέαρχος Κορκόβελος.

Συμμετέχουν οι μουσικοί : Δημήτρης Ζαχαρίου (βιολί, λύρα, αρμόνικα), Κώστας Κοπανιτσάνος (κλαρίνο), Κλέαρχος Κορκόβελος (τσίμπαλο), Νώε Ζαφειρίδης (κιθάρα), Μιχάλης Ζάμπας (λαούτο), Μαρία Πλουμή (λαούτο), Κώστας Μήτσιος (λαούτο), Παναγιώτης Πλαστήρας (κλαρίνο), Κώστας Παπαχριστοδούλου (τσαμπούνα), Θεολόγος Γρύλλης (τσαμπούνα).

Το CD αυτό διατίθεται στην Αθήνα σε κεντρικά δισκοπωλεία (Ξυλούρης, Μουσείο Ελληνικών Λαϊκών Μουσικών Οργάνων, Music Corner) και σε άλλα επιλεγμένα καταστήματα, στη Θεσσαλονίκη (Studio 52) και στη Σάμο σε όλα τα κεντρικά βιβλιοπωλεία.

ΑΚΟΥΣΤΕ το τραγούδι «Νυφιάτικος», που τραγουδά ο Μιχάλης Ζάμπας και περιλαμβάνεται στον νέο ψηφιακό δίσκο «Σάμος-Η μουσική μας παράδοση»:

Τα τραγούδια που περιέχει το CD είναι τα εξής:

1. Σαμιώτισσα
2. Το πλατανιώτικο νερό
3. Ο μπάρμπα-Μαθιός
4. Συρτός νησιώτικος - Μαραθοκαμπίτικος
5. Η κλώσσα
6. Συρτός Σαμιώτικος
7. Καλαμπαχτασιώτικος
8. Τα βάσανα
9. Το υποβρύχιο
10.Μπάλος
11.Η Πολίτσα
12.Η Καρλοβασίτισσα
13.Αλφαβητάρι της αγάπης
14.Τα πρωτοβρόχια
15.Παινέματα του Γάμου - Α' σκοπός
16.Νυφιάτικος
17.Παινέματα του Γάμου - Β' σκοπός
18.Συρτός σμυρναίικος
19.Παινέματα του Γάμου - Γ' σκοπός
20.Συρτός χασάπικος
21.Παλαιός Πλατανιώτικος
22.Το "Μι"
23.Τσαμπουνιάρικος
24.Ταξίμι
25.Παλαιός Ικαριώτικος
26.Κουρσάρικος