.png "English"){kind=small}
Στη συζήτηση συμμετείχαν φορείς από την Ειδική Αγωγή, Φορείς ΑμεΑ, Υπηρεσίες της Πρόνοιας, Δήμαρχοι, αιρετοί της Περιφέρειας κ.ά.
Έγινε εισήγηση από τον Γραμματέα της Περιφερειακής Ομοσπονδίας Νέστορα Ξυλά και ακολούθησε συζήτηση. Κατά τη διάρκεια της σύσκεψης αναδείχθηκαν τα τεράστια προβλήματα που αφορούν στην καθημερινότητα των ΑμεΑ σε συγκεκριμένα ζητήματα.
Σύμφωνα με την Περιφερειακή Ομοσπονδία ΑμεΑ Β. Αιγαίου, στη συζήτηση "αποκαλύφθηκε η παντελής έλλειψη κρατικών υποδομών και Πρόνοιας, η υποβάθμιση των υπαρχόντων για τα ΑμεΑ στα νησιά λόγω της χρόνιας πολιτικής που ακολουθούν οι εκάστοτε κυβερνήσεις και υπηρετείται απαρέγκλιτα από τις Τοπικές Διοικήσεις στην Περιφέρεια και τους Δήμους.
Ως κύρια αιτία αναδείχθηκε ότι τα Άτομα με αναπηρία αποτελούν κόστος για το κράτος. Η έλλειψη κρατικών δομών και υπηρεσιών, «βολεύει» αφού ενισχύει τα ιδιωτικά κέντρα μέσω νοσηλίων από τα ασφαλιστικά ταμεία. Στην υγεία τα πάντα μετρώνται με όρους οικονομίας, «κόστους-οφέλους», με όρους επενδύσεων, ανταγωνιστικότητας και επιχειρηματικότητας.
Τα ΑμεΑ απαιτούν από τα όσα προέκυψαν με βάση τις σημερινές τους ανάγκες και αποκλειστικά κρατική ευθύνη:
1. Να προχωρήσει άμεσα η απογραφή σε όλα τα νησιά της Περιφέρειάς μας, χωρίς να γίνει το άλλοθι ώστε να μην προχωρήσουν ταυτόχρονα όλα τα υπόλοιπα ζητήματα.
2. Ταυτόχρονα με την απογραφή, να καταρτιστεί αναλυτικός σχεδιασμός και μελέτη για την πρόσβαση σε κάθε νησί.
3. Σχεδιασμός για την πλήρη κάλυψη όλων των παιδιών που βρίσκονται εκτός ειδικής αγωγής. Άμεση φροντίδα στα παιδιά που ολοκληρώνουν τα ΕΕΕΕΚ για τη συνέχιση της εκπαίδευσής τους. Άμεση αντιμετώπιση του κτιριακού με νέα κτίρια, και αναβάθμιση των παλαιών χωρίς συστεγάσεις, με προσλήψεις μόνιμου Ειδικού Επιστημονικού και Βοηθητικού προσωπικού και ειδικοτήτων (ψυχολόγοι, λογοθεραπευτές, εργοθεραπευτές κλπ), ανάλογα με τις ανάγκες. Στον σχεδιασμό, να περιληφθεί και η άμεση λύση του κτιριακού των Νοσοκομείων, καθώς και η πλήρης κάλυψη σε μόνιμο προσωπικό όλων των ειδικοτήτων και με βάση τις ανάγκες του κάθε νησιού.
4. Διεύρυνση της έκπτωσης των ακτοπλοϊκών εισιτηρίων σε ΑμεΑ και των συνοδών τους και στα αεροπορικά εισιτήρια και με ΠΑ 50% και όχι 80% που είναι σήμερα.
5. Άμεσα οι Δήμοι της Περιφέρειας, ως ελάχιστο, να απαλλάξουν τα ΑμεΑ με ποσοστό αναπηρίας πάνω από 67% από τα ανταποδοτικά τέλη.
6. Να μην καταργηθεί η έκπτωση του ΦΠΑ στα νησιά, όπου ισχύει ακόμα και να επανέλθει ο μειωμένος ΦΠΑ στα νησιά που καταργήθηκε.
7. Συγκρότηση μόνιμης και στελεχωμένης επιτροπής ΚΕΠΑ σε κάθε νησί.
8. Να δοθεί λύση στο πρόβλημα της ανεργίας στα Α.μεΑ., που ξεπερνάει το 90%. Εξασφάλιση μόνιμης και σταθερής δουλειάς με εξασφάλιση των απαραίτητων συνθηκών εργασίας, ανάλογα με το είδος της αναπηρίας.
9. Να μην υπολογίζεται το επίδομα πρόνοιας ως φορολογητέο εισόδημα, αφού αφορά στην εξυπηρέτηση αναγκών, που η αναπηρία επιφέρει.
Κατά την ολοκλήρωσης της διαδικασίας, η Περιφερειάρχης πρότεινε τη συγκρότηση ομάδας εργασίας για την αντιμετώπιση των προβλημάτων. Ο ρόλος της Περιφερειακής Ομοσπονδίας σ’ αυτήν την ομάδα θα διευκρινιστεί κατόπιν συζήτησης στο ΔΣ και θα υπάρξει νέα ενημέρωση".
"Δεν εφησυχάζουμε! Συνεχίζουμε τον αγώνα για τη ζωή που μας αξίζει, ακόμα πιο δυνατά ακόμα πιο αποφασιστικά με όλο το λαό", αναφέρουν τα ΑμεΑ του Βορείου Αιγαίου.
Δείτε την εισήγηση των ΑμεΑ του βορείου Αιγαίου:
"Εισήγηση της Περ. Ομοσπονδίας ΑμεΑ Β. Αιγαίου – 3/12/2018
Κυρίες, κύριοι, παρεβρισκόμενοι,
Στη σημερινή συνάντηση που γίνεται κατόπιν αιτήματος της Περιφερειακής Ο. ΑμεΑ Β. Αιγαίου, θα προσπαθήσουμε για μια ακόμα φορά να αναπτύξουμε κάποιες πλευρές που αφορούν τη ζωή και την καθημερινότητα των ΑμεΑ αλλά και των οικογενειών μας, με αφορμή τις διακηρύξεις της χάρτας του ΟΗΕ.
Είναι βέβαια αδύνατον να εξαντλήσουμε τα προβλήματα που απασχολούν τον κόσμο της αναπηρίας σε μια σύντομη τοποθέτηση, γι’ αυτό και επιλέξαμε τα πιο χαρακτηριστικά. Τα πιο αυτονόητα προβλήματα, τόσο, που κανείς αισθάνεται λύπη, που απασχολούν το Περ. Συμβούλιο, εν έτη 2018, τη συμβολική αυτή ημέρα, που ήταν και είναι πάντα συμβολική μέρα αγώνα για εμάς. Ακόμα και καθένα από αυτά που επιλέχθηκαν είναι δύσκολο να εξαντληθούν. Επιδιώκουμε όμως από τη συζήτηση να βγουν χρήσιμα συμπεράσματα, κυρίως για τον κόσμο της αναπηρίας, που εκπροσωπούμε και αισθανόμαστε βαρύ αυτό μας το χρέος.
Λαμβάνοντας υπόψη και την εμπειρία μας, δεν θα κάνουμε μια ακόμα όμορφη ομιλία που απλώς θα περιγράφει τα προβλήματά μας ζητώντας να λειάνουμε κάποιες από τις οξείες γωνίες. Σήμερα, πρέπει να τα αναφέρουμε και πάλι, κυρίως όμως να αναδείξουμε τις αιτίες τους, και να πάρουμε απαντήσεις με βάση τις σημερινές ανάγκες και δυνατότητες λύσης τους.
Πριν ξεκινήσουμε, κάνουμε την εξής γενική επισήμανση: Αν τα χρόνια της κρίσης, τα ατελείωτα αντιλαϊκά μέτρα έχουν γονατίσει μια φορά τους συγγενείς, τους φίλους μας, όλο το λαό, τότε οι συνέπειες για τα ΑμεΑ είναι πολλαπλασιαστικά βαριές. Γι’ αυτό και τα προβλήματα στα οποία θα αναφερθούμε πρέπει να θυμόμαστε ότι διαπλέκονται με το σύνολο των προβλημάτων της μεσαίας και φτωχής οικογένειας και αυτό θα γίνει κατανοητό και στη συνέχεια.
Ας μπούμε στο θέμα. Πρώτο και κύριο ζήτημα, αυτό της περιβόητης πρόσβασης. Αναλογίζεται κανείς τι να πρωτοπεί. Σχολεία, δημόσια κτήρια και υπηρεσίες, μνημεία όπως μουσεία, σπάνιας ομορφιάς αξιοθέατα, κεντρικοί δρόμοι, παραλίες αλλά και ακτοπλοϊκές και αεροπορικές συγκοινωνίες, για να αναφέρουμε μερικά.
Μια συνηθισμένη απλή βόλτα ή έξοδος για κάλυψη αναγκών (ψώνια, επίσκεψη σε γιατρό, πληρωμή λογαριασμών), αποδεικνύει το απροσπέλαστο του δομημένου και φυσικού περιβάλλοντος στα νησιά μας. Κάποιες ράμπες στα πεζοδρόμια και στα κτίρια, απέχουν στη μεγάλη πλειοψηφία τους από τις ασφαλείς προδιαγραφές, δεν αλλάζουν το μεγάλο ζητούμενο, αποτελούν σταγόνα στον ωκεανό. Φτιαγμένες με προχειρότητα και με στόχο μόνο την εξασφάλιση της πολεοδομικής άδειας, αφού σύμφωνα με το νόμο είναι προαπαιτούμενο. Ο πολυδιαφημιζόμενος «τουρισμός» στα νησιά μας, δεν αφορά τα ΑμεΑ, αποτελεί βάρος και κόστος με επίπτωση για τους επισκέπτες ΑμεΑ και κατοίκους ΑμεΑ.
Μήπως όμως η πρόσβαση δεν σχετίζεται άμεσα με την κατάργηση του μειωμένου ΦΠΑ σε ορισμένα νησιά του Αιγαίου τη στιγμή που εκτοξεύεται η ήδη πανάκριβη βενζίνη για το αναπηρικό αμάξι (όσοι το έχουν); Δεν αφορά τις ανύπαρκτες ακτοπλοϊκές συγκοινωνίες μεταξύ των νησιών; Να πως περιπλέκονται τα πράγματα με ένα απλό παράδειγμα…
Ας σκεφθούμε ακόμα ένα παράδειγμα: Ένα καλό και ασφαλές ελαφρού τύπου αναπηρικό αμαξίδιο, που έχει ανάγκη όχι μόνο ένας παραπληγικός αλλά και ένα άτομο μειωμένης κινητικότητας, που δεν μπορεί να κινηθεί άνετα σε μεγάλες αποστάσεις, ένα τέτοιο αμαξίδιο, που μπορεί να εξασφαλίσει ένα σημαντικό ποσοστό αυτονομίας, κοστίζει πάνω από 3.000 ευρώ, με τον ΕΟΠΠΥ να καλύπτει 1000 ευρώ κυρίως για βαριές αναπηρίες (παραπληγίες κλπ). Ποιος τα έχει αλήθεια; Και αυτό αφορά μονάχα ένα από τα απαραίτητα βοηθήματα της αναπηρίας.
Ζήτημα δεύτερο. Ειδική αγωγή και εκπαίδευση, άρθρο 24 της σύμβασης
Αυτή τη στιγμή, στα νησιά είναι λιγοστά τα παιδιά που βρίσκονται στις μόνιμα υποστελεχωμένες μονάδες Ειδικής Αγωγής. Δεκάδες βρίσκονται στο σπίτι τους ή σε ακατάλληλα ιδιωτικά ιδρύματα, με την οικογένεια να σηκώνει αποκλειστικά το βάρος της στήριξής τους, να ζει σε μόνιμη αγωνία για το παρόν και το μέλλον τους.
Ο απαράδεκτος νόμος της λεγόμενης «Υποχρεωτικότητας» που έστειλε με μεγαλύτερους ρυθμούς παιδιά – μαθητές με αναπηρία στα γενικά σχολεία, με όλο και μεγαλύτερη υποστελέχωση οδήγησε τους γονείς να βάζουν και πάλι το χέρι στην τσέπη, να μπαίνουν οι ίδιοι στη διαδικασία να βρουν «ιδιωτική παράλληλη» μέσα στο Δημόσιο σχολείο για το παιδί τους ακόμα και σε ιδιωτικές δομές και βέβαια το απόγευμα να οδηγούνται σε εξωτερικά ιδιωτικά κέντρα για τις θεραπείες των παιδιών τους!
Τα Δημόσια Κέντρα Διάγνωσης – Αξιολόγησης – Υποστήριξης (ΚΕΔΔΥ) έχουν τεράστιες ελλείψεις σε επιστημονικό προσωπικό, κάνουν μήνες για ν’ αξιολογήσουν μια περίπτωση μαθητή, ενώ οι αξιολογήσεις πολλές φορές είναι ελλιπείς. Ακόμα όμως και τα ΚΕΔΔΥ ετοιμάζονται να κλείσουν αφήνοντας ξεκρέμαστα ΑμεΑ και οικογένειες σε ένα κυκεώνα αναζήτησης.
Ας πάρουμε ένα παράδειγμα: Το παιδί με αυτισμό εκτός από την ανάγκη για συναισθηματικά ζεστό και υποστηρικτικό περιβάλλον, έχει ανάγκη από σταθερότητα και συνέπεια στο περιβάλλον του. Το απρόβλεπτο το πανικοβάλλει. Τι επίπτωση έχει για ένα τέτοιο παιδί να είναι οι εκπαιδευτικοί του αναπληρωτές, ωρομίσθιοι, ελαστικού ωραρίου, να αλλάζουν κάθε χρόνο, να μη βρίσκονται στη θέση τους έγκαιρα;
Και σαν να μην έφτανε αυτό, αντί η κυβέρνηση να κάνει μόνιμους διορισμούς ειδικού επιστημονικού προσωπικού, καταργεί ουσιαστικά με νόμο και τα ειδικά επιστημονικά παιδαγωγικά προσόντα που απαιτούνται στην Ειδική Αγωγή, προωθώντας τη διδασκαλία ανεξαρτήτως επιστημονικής κατάρτισης από μη ειδικευμένους εκπαιδευτικούς, οι οποίοι έχουν μεταπτυχιακούς τίτλους, υποκαθιστώντας έτσι τους ειδικούς επιστήμονες πάνω σε αυτό τον τομέα.
Έχουμε κάνει επανειλημμένες συσκέψεις, συζητήσεις. Η τελευταία με το Δήμο Χίου ήταν ενδεικτική. Αφορούσε το κρίσιμο θέμα του κτιριακού «…για τη χρόνια και απαράδεκτη κατάσταση που έχει δημιουργηθεί με τη στέγαση των σχολείων της ειδικής αγωγής σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης», όπως αναφέραμε χαρακτηριστικά.
Η Ειδική Αγωγή για τα ΑμεΑ είναι «κόστος» για το κράτος. Η έλλειψη κρατικών δομών και υπηρεσιών, «βολεύει» αφού ενισχύει τα ιδιωτικά κέντρα μέσω νοσηλίων από τα ασφαλιστικά ταμεία. Οι γονείς πληρώνουν και με την απόδειξη που προσκόμιζαν στον ΕΟΠΥΥ, αποζημιώνονται μονάχα για ένα μέρος αυτού του κόστους. Είναι τραγικό ότι ο ΕΟΠΥΥ για εργοθεραπεία αποζημιώνει 1,23 ευρώ ανά συνεδρία και για ψυχοθεραπεία 2,6 ευρώ. Είναι προφανές και πάλι το ποιος ωφελείται από αυτή την κατάσταση.
Η κατάσταση στην Ειδική Αγωγή, όπως παρουσιάζεται στα νησιά μας, ενδεικτικά έχει ως εξής:
Στην Ικαρία, το ΕΕΕΕΚ, που δημιουργήθηκε το 2016 έχει 7 μαθητές και συστεγάζεται με δυο ακόμα σχολεία (Λύκειο Ευδηλου και το ΕΠΑΛ).
Το Ειδικό Δημοτικό Σχολείο είναι από το 2008 μαζί με το Δημοτικό Σχολείο Καραβοσταμου και εχει δυο μαθητες. Από αυτούς πάει μόνο το ένα παιδί γιατί το άλλο δεν έχει μεταφορικό μέσο από το σπίτι του προς το σχολείο.
Τα παιδιά χρειάζεται να πηγαίνουν στη Σάμο για να περνούν ΚΕΔΔΥ.
Στη Σάμο: ΕΕΕΕΚ και Ειδικό Δημοτικό Σχολείο συστεγάζονται στο κτίριο του KEKYKAμεΑ. Υπάρχει σοβαρό θέμα με τις τάξεις των μαθητών π.χ. το μάθημα του καλλιτεχνικού γίνεται μέσα σε τουαλέτα Α.μεΑ. λόγω έλλειψης χώρου. Σοβαρό θέμα αποτελεί και η μετακίνηση των παιδιών σε εκπαιδευτικές εκδρομές διότι το σχολείο απέχει 4 χλμ πόλη και δεν υπάρχει μέσο (λεωφορείο).
Στη Λέσβο: Το ΕΕΕΕΚ στεγάζεται σε κοντέινερ.
Στη Χίο: Το Ειδικό Δημοτικό Σχολείο βρίσκεται σε όροφο, με το διάλλειμα να γίνεται σε μπαλκόνι. Υπάρχει μια κοινή αίθουσα για ΔΥΟ τάξεις. Φοιτούν 25 παιδιά μαζί με το Νηπιαγωγείο. Το ΕΕΕΕΚ επειδή ο χώρος που φιλοξενείται δεν επαρκεί, συμπληρώνεται με 4 κοντέινερ, που λειτουργούν ως τάξεις.
Ζήτημα τρίτο. Ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Τι γίνεται με τα Νοσοκομεία και τα «Κέντρα Υγείας»; Στη Χίο σε πρόσφατη ανακοίνωση του ίδιου του Σωματείου των εργαζόμενων του Νοσοκομείου αναφέρονταν: «…τo νοσοκομείο μας έχει φτάσει στα όρια του. Οι κλίνες δεν επαρκούν για να καλύψουν τις ανάγκες των ασθενών. Τα κτίρια της παλαιάς παθολογικής και χειρουργικής παραμένουν ερειπωμένα. Ο θάλαμος για τις ημερήσιες θεραπείες των καρκινοπαθών και των ατόμων με ΣΚΠ είναι σε άθλια ως επικίνδυνη κατάσταση».
Μιλάμε για ένα Νοσοκομείο που καλείται να καλύψει τις ανάγκες χιλιάδων κατοίκων, φαντάρων, προσφύγων και μεταναστών.
Ανάλογα προβλήματα συναντάμε συναντάμε και στα Νοσοκομεία και τα Κέντρα Υγείας των άλλων νησιών.
Πως καλύπτονται οι τομείς της διάγνωσης; Είναι γνωστό ότι σε μεγάλο βαθμό τα ΑμεΑ καταταφεύγουν σε ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα για να καλύψουν τις ανάγκες τους.
Τι φταίει;
Γιατί συμβαίνουν όλα αυτά; Γιατί δεν λύνονται αυτά τα φαινομενικά τόσο απλά και αυτονόητα ζητήματα όπως αυτό της πρόσβασης, της Ειδικής Αγωγής, της Ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, της πρώιμης διάγνωσης, το πρόβλημα της ανύπαρκτης πρόληψης, της θεραπείας, που όλος ο κόσμος πρέπει να απολαμβάνει με βάση τα σύγχρονα επιτεύγματα της επιστήμης και της τεχνολογίας στην Υγεία; Γιατί οι σωστές κατά τα άλλα διακηρύξεις του ΟΗΕ, παραμένουν στην πράξη απλώς διακηρύξεις; Ας απαντήσουμε με θάρρος και χωρίς περιστροφές:
Γιατί στην υγεία τα πάντα μετρώνται με όρους οικονομίας, «κόστους-οφέλους», με όρους επενδύσεων, ανταγωνιστικότητας και επιχειρηματικότητας. Ποιος θα επενδύσει, πόσο θα κοστίσει, τι θα κερδίσει;
Γιατί, εξαρτώνται από το συμφέρον όλων όσων έχουν στα χέρια τους αυτές τις δυνατότητες. Μεγάλες εταιρίες στα πλοία, λιγοστές εταιρίες που κατέχουν τα αναπηρικά βοηθήματα τα οποία χρυσοπουλούν… μεγάλα ιδιωτικά συμφέροντα που θησαυρίζουν στον τομέα της Ειδικής Αγωγής, στο φάρμακο, τη θεραπεία, τη διάγνωση.
Η πρόσβαση τελικά απαιτεί ένα συνολικό και εκτεταμένο σχέδιο με υψηλές προδιαγραφές, που το οικονομικό του κόστος είναι πολύ μεγαλύτερο από το οικονομικό όφελος. Πάνω σε αυτή τη φιλοσοφία την οποία αποδέχεστε και εσείς και οι προηγούμενοι δίνονται και διαχρονικά οι «απαντήσεις» σας. Πάνω σε αυτή τη λογική έχετε δίκιο όταν λέτε «δεν υπάρχουν χρήματα». Με νόμιμες κυβερνητικές πράξεις με ευθύνη όλων όσων κυβέρνησαν έκλεισαν νοσηλευτικά κρεβάτια, έκλεισαν ή υποβαθμίστηκαν νοσοκομεία, μονάδες ΠΦΥ, πετάχτηκαν εκατοντάδες φάρμακα εκτός ασφαλιστικής αποζημίωσης, παραμένουν ολόκληρες περιοχές χωρίς βασικές ειδικότητες γιατρών, απαξιώνονται ιατρικά κέντρα, όλα μικρό μέρος ενός νόμιμου, και μακρού καταλόγου αντιλαϊκών μέτρων.
Όλη αυτή η κατάσταση ωθεί στην εμπορευματοποίηση της Υγείας, δίνει αέρα στα πανιά στο θησαυρισμό του ιδιωτικού τομέα στην υγεία «κι όποιος αντέξει». Ο ασθενής, το Α.μεΑ. είναι ένας χρόνιος πελάτης, που είναι υπεύθυνος για την ατομική του υγεία.
ΤΙ ΖΗΤΑΜΕ
Όπως καταλαβαίνετε με βάση τα παραπάνω, εμείς δεν μπορούμε ούτε να νομιμοποιήσουμε, ούτε να αποδεχθούμε πολύ περισσότερο, τη λογική, Ανάπηρος – πελάτης – αγορά – επενδύσεις και επιχειρηματικά κέρδη. Πολύ περισσότερο να κλείσουμε τα αιτήματά μας μέσα στο «στενό κορσέ» της «δημοσιονομικής πειθαρχίας» όπως λέγεται. Ούτε κατά την ανάπτυξη το κάναμε, όπου σταθερά όλα τα παραπάνω ήταν ζητούμενα, ούτε κατά την κρίση κάναμε πίσω, που την πληρώνουμε χωρίς να την έχουμε δημιουργήσει, ούτε πολύ περισσότερο πρόκειται να το κάνουμε την περίοδο της «μεταμνημονιακής κανονικότητας» κατά την οποία η επίθεση συνεχίζεται αμείωτη. Τώρα θα μας πείτε, έτσι είναι ο κόσμος, τι να κάνουμε… Ε…εμείς λέμε να τον αλλάξουμε.
Απαιτούμε και νομίζουμε ότι είναι κατανοητή η προστακτική, να λυθούν προβλήματα αυτονόητα.
Σήμερα, τώρα, χθες και όχι σε ένα απροσδιόριστο μέλλον, «σε βάθος τριετίας», που είναι και υποσχεσιολογία της μόδας από τις εκάστοτε κυβερνήσεις που οι μεν πετάνε την «καυτή πατάτα» στους δε. «Ρεαλιστικό» για μας είναι ό,τι είναι αναγκαίο, ό,τι γίνεται με βάση την ανάπτυξη της επιστήμης και της τεχνολογίας. Δεν δεχόμαστε απαντήσεις – «μπαλώματα» με βάση αυτό που συνηθίζεται να λέγεται «εφικτό». Όσα ζητάμε είναι πραγματικά παραπάνω από αυτονόητα. Θέλουμε ειλικρινείς απαντήσεις ακόμα κι αν δεν μας αρέσουν.
1ο: Σήμερα, δεν είναι γνωστός ούτε καν ο αριθμός των ΑμεΑ, γιατί ποτέ δεν έχει γίνει μια απογραφή τους. Σύμφωνα με τις στατιστικές, σε κάθε γεωγραφική περιοχή ο πληθυσμός σε ποσοστό πάνω από 5%, είναι ΑμεΑ. Το να μην γίνεται απογραφή είναι συνειδητή επιλογή των κυβερνήσεων, γιατί κάτι τέτοιο θα αναδείκνυε το μέγεθος του προβλήματος και την αναντιστοιχία των αναγκών με όσα γίνονται για την πρόληψη της αναπηρίας, την αποκατάσταση, την εκπαίδευση, την παραγωγική ένταξη των ΑμΕΑ. Πρώτα και κύρια λοιπόν πείτε μας αν δεσμεύεστε να προχωρήσει άμεσα η απογραφή σε όλα τα νησιά της Περιφέρειάς μας. Η απογραφή να μη γίνει το άλλοθι ώστε να προχωρήσουν ταυτόχρονα όλα τα υπόλοιπα ζητήματα.
2ο: Εδώ και τώρα, ταυτόχρονα με την απογραφή, να καταρτιστεί αναλυτικός σχεδιασμός και μελέτη για την πρόσβαση σε κάθε νησί, στα στοιχεία που αναφέραμε, όπως κεντρικοί δρόμοι, δημόσιες υπηρεσίες, σχολεία – νηπιαγωγεία, αξιοθέατα, παραλίες κλπ. Διεύρυνση της έκπτωσης των ακτοπλοϊκών εισιτηρίων σε ΑμεΑ και των συνοδών τους, με ΠΑ 50% και όχι πάνω από 80% που είναι σήμερα (ρεαλιστικότατο αίτημα όταν σήμερα σπανίζουν τέτοια ποσοστά αναπηρίας από τον κόφτη του ΚΕΠΑ).
3ο: Να γίνει αναλυτικός σχεδιασμός άμεσα για την πλήρη κάλυψη όλων των παιδιών που βρίσκονται εκτός ειδικής αγωγής. Ειδικός σχεδιασμός και άμεση αντιμετώπιση του κτιριακού με νέα κτίρια, και αναβάθμιση των παλαιών χωρίς συστεγάσεις με προσλήψεις μόνιμων Ειδικού Επιστημονικού και Βοηθητικού προσωπικού και ειδικοτήτων (ψυχολόγοι, λογοθεραπευτές, εργοθεραπευτές κλπ). Στον σχεδιασμό, να περιληφθεί και η άμεση λύση του κτιριακού των Νοσοκομείων, καθώς και η πλήρης κάλυψη σε μόνιμο προσωπικό όλων των ειδικοτήτων και με βάση τις ανάγκες του κάθε νησιού.
4ο: Τέλος, ζητάμε από τους Δήμους της Περιφέρειας άμεσα ως ελάχιστο να απαλλάξει τα ΑμεΑ με ποσοστό ΚΕΠΑ πάνω από 67% από τα ανταποδοτικά τέλη για το 2019.
Για αυτά τα απλά, αναγκαία και αυτονόητα, ζητάμε τη σαφή απάντησή σας".
Δείτε την εισήγηση των ΑμεΑ του βορείου Αιγαίου:
"Εισήγηση της Περ. Ομοσπονδίας ΑμεΑ Β. Αιγαίου – 3/12/2018
Κυρίες, κύριοι, παρεβρισκόμενοι,
Στη σημερινή συνάντηση που γίνεται κατόπιν αιτήματος της Περιφερειακής Ο. ΑμεΑ Β. Αιγαίου, θα προσπαθήσουμε για μια ακόμα φορά να αναπτύξουμε κάποιες πλευρές που αφορούν τη ζωή και την καθημερινότητα των ΑμεΑ αλλά και των οικογενειών μας, με αφορμή τις διακηρύξεις της χάρτας του ΟΗΕ.
Είναι βέβαια αδύνατον να εξαντλήσουμε τα προβλήματα που απασχολούν τον κόσμο της αναπηρίας σε μια σύντομη τοποθέτηση, γι’ αυτό και επιλέξαμε τα πιο χαρακτηριστικά. Τα πιο αυτονόητα προβλήματα, τόσο, που κανείς αισθάνεται λύπη, που απασχολούν το Περ. Συμβούλιο, εν έτη 2018, τη συμβολική αυτή ημέρα, που ήταν και είναι πάντα συμβολική μέρα αγώνα για εμάς. Ακόμα και καθένα από αυτά που επιλέχθηκαν είναι δύσκολο να εξαντληθούν. Επιδιώκουμε όμως από τη συζήτηση να βγουν χρήσιμα συμπεράσματα, κυρίως για τον κόσμο της αναπηρίας, που εκπροσωπούμε και αισθανόμαστε βαρύ αυτό μας το χρέος.
Λαμβάνοντας υπόψη και την εμπειρία μας, δεν θα κάνουμε μια ακόμα όμορφη ομιλία που απλώς θα περιγράφει τα προβλήματά μας ζητώντας να λειάνουμε κάποιες από τις οξείες γωνίες. Σήμερα, πρέπει να τα αναφέρουμε και πάλι, κυρίως όμως να αναδείξουμε τις αιτίες τους, και να πάρουμε απαντήσεις με βάση τις σημερινές ανάγκες και δυνατότητες λύσης τους.
Πριν ξεκινήσουμε, κάνουμε την εξής γενική επισήμανση: Αν τα χρόνια της κρίσης, τα ατελείωτα αντιλαϊκά μέτρα έχουν γονατίσει μια φορά τους συγγενείς, τους φίλους μας, όλο το λαό, τότε οι συνέπειες για τα ΑμεΑ είναι πολλαπλασιαστικά βαριές. Γι’ αυτό και τα προβλήματα στα οποία θα αναφερθούμε πρέπει να θυμόμαστε ότι διαπλέκονται με το σύνολο των προβλημάτων της μεσαίας και φτωχής οικογένειας και αυτό θα γίνει κατανοητό και στη συνέχεια.
Ας μπούμε στο θέμα. Πρώτο και κύριο ζήτημα, αυτό της περιβόητης πρόσβασης. Αναλογίζεται κανείς τι να πρωτοπεί. Σχολεία, δημόσια κτήρια και υπηρεσίες, μνημεία όπως μουσεία, σπάνιας ομορφιάς αξιοθέατα, κεντρικοί δρόμοι, παραλίες αλλά και ακτοπλοϊκές και αεροπορικές συγκοινωνίες, για να αναφέρουμε μερικά.
Μια συνηθισμένη απλή βόλτα ή έξοδος για κάλυψη αναγκών (ψώνια, επίσκεψη σε γιατρό, πληρωμή λογαριασμών), αποδεικνύει το απροσπέλαστο του δομημένου και φυσικού περιβάλλοντος στα νησιά μας. Κάποιες ράμπες στα πεζοδρόμια και στα κτίρια, απέχουν στη μεγάλη πλειοψηφία τους από τις ασφαλείς προδιαγραφές, δεν αλλάζουν το μεγάλο ζητούμενο, αποτελούν σταγόνα στον ωκεανό. Φτιαγμένες με προχειρότητα και με στόχο μόνο την εξασφάλιση της πολεοδομικής άδειας, αφού σύμφωνα με το νόμο είναι προαπαιτούμενο. Ο πολυδιαφημιζόμενος «τουρισμός» στα νησιά μας, δεν αφορά τα ΑμεΑ, αποτελεί βάρος και κόστος με επίπτωση για τους επισκέπτες ΑμεΑ και κατοίκους ΑμεΑ.
Μήπως όμως η πρόσβαση δεν σχετίζεται άμεσα με την κατάργηση του μειωμένου ΦΠΑ σε ορισμένα νησιά του Αιγαίου τη στιγμή που εκτοξεύεται η ήδη πανάκριβη βενζίνη για το αναπηρικό αμάξι (όσοι το έχουν); Δεν αφορά τις ανύπαρκτες ακτοπλοϊκές συγκοινωνίες μεταξύ των νησιών; Να πως περιπλέκονται τα πράγματα με ένα απλό παράδειγμα…
Ας σκεφθούμε ακόμα ένα παράδειγμα: Ένα καλό και ασφαλές ελαφρού τύπου αναπηρικό αμαξίδιο, που έχει ανάγκη όχι μόνο ένας παραπληγικός αλλά και ένα άτομο μειωμένης κινητικότητας, που δεν μπορεί να κινηθεί άνετα σε μεγάλες αποστάσεις, ένα τέτοιο αμαξίδιο, που μπορεί να εξασφαλίσει ένα σημαντικό ποσοστό αυτονομίας, κοστίζει πάνω από 3.000 ευρώ, με τον ΕΟΠΠΥ να καλύπτει 1000 ευρώ κυρίως για βαριές αναπηρίες (παραπληγίες κλπ). Ποιος τα έχει αλήθεια; Και αυτό αφορά μονάχα ένα από τα απαραίτητα βοηθήματα της αναπηρίας.
Ζήτημα δεύτερο. Ειδική αγωγή και εκπαίδευση, άρθρο 24 της σύμβασης
Αυτή τη στιγμή, στα νησιά είναι λιγοστά τα παιδιά που βρίσκονται στις μόνιμα υποστελεχωμένες μονάδες Ειδικής Αγωγής. Δεκάδες βρίσκονται στο σπίτι τους ή σε ακατάλληλα ιδιωτικά ιδρύματα, με την οικογένεια να σηκώνει αποκλειστικά το βάρος της στήριξής τους, να ζει σε μόνιμη αγωνία για το παρόν και το μέλλον τους.
Ο απαράδεκτος νόμος της λεγόμενης «Υποχρεωτικότητας» που έστειλε με μεγαλύτερους ρυθμούς παιδιά – μαθητές με αναπηρία στα γενικά σχολεία, με όλο και μεγαλύτερη υποστελέχωση οδήγησε τους γονείς να βάζουν και πάλι το χέρι στην τσέπη, να μπαίνουν οι ίδιοι στη διαδικασία να βρουν «ιδιωτική παράλληλη» μέσα στο Δημόσιο σχολείο για το παιδί τους ακόμα και σε ιδιωτικές δομές και βέβαια το απόγευμα να οδηγούνται σε εξωτερικά ιδιωτικά κέντρα για τις θεραπείες των παιδιών τους!
Τα Δημόσια Κέντρα Διάγνωσης – Αξιολόγησης – Υποστήριξης (ΚΕΔΔΥ) έχουν τεράστιες ελλείψεις σε επιστημονικό προσωπικό, κάνουν μήνες για ν’ αξιολογήσουν μια περίπτωση μαθητή, ενώ οι αξιολογήσεις πολλές φορές είναι ελλιπείς. Ακόμα όμως και τα ΚΕΔΔΥ ετοιμάζονται να κλείσουν αφήνοντας ξεκρέμαστα ΑμεΑ και οικογένειες σε ένα κυκεώνα αναζήτησης.
Ας πάρουμε ένα παράδειγμα: Το παιδί με αυτισμό εκτός από την ανάγκη για συναισθηματικά ζεστό και υποστηρικτικό περιβάλλον, έχει ανάγκη από σταθερότητα και συνέπεια στο περιβάλλον του. Το απρόβλεπτο το πανικοβάλλει. Τι επίπτωση έχει για ένα τέτοιο παιδί να είναι οι εκπαιδευτικοί του αναπληρωτές, ωρομίσθιοι, ελαστικού ωραρίου, να αλλάζουν κάθε χρόνο, να μη βρίσκονται στη θέση τους έγκαιρα;
Και σαν να μην έφτανε αυτό, αντί η κυβέρνηση να κάνει μόνιμους διορισμούς ειδικού επιστημονικού προσωπικού, καταργεί ουσιαστικά με νόμο και τα ειδικά επιστημονικά παιδαγωγικά προσόντα που απαιτούνται στην Ειδική Αγωγή, προωθώντας τη διδασκαλία ανεξαρτήτως επιστημονικής κατάρτισης από μη ειδικευμένους εκπαιδευτικούς, οι οποίοι έχουν μεταπτυχιακούς τίτλους, υποκαθιστώντας έτσι τους ειδικούς επιστήμονες πάνω σε αυτό τον τομέα.
Έχουμε κάνει επανειλημμένες συσκέψεις, συζητήσεις. Η τελευταία με το Δήμο Χίου ήταν ενδεικτική. Αφορούσε το κρίσιμο θέμα του κτιριακού «…για τη χρόνια και απαράδεκτη κατάσταση που έχει δημιουργηθεί με τη στέγαση των σχολείων της ειδικής αγωγής σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης», όπως αναφέραμε χαρακτηριστικά.
Η Ειδική Αγωγή για τα ΑμεΑ είναι «κόστος» για το κράτος. Η έλλειψη κρατικών δομών και υπηρεσιών, «βολεύει» αφού ενισχύει τα ιδιωτικά κέντρα μέσω νοσηλίων από τα ασφαλιστικά ταμεία. Οι γονείς πληρώνουν και με την απόδειξη που προσκόμιζαν στον ΕΟΠΥΥ, αποζημιώνονται μονάχα για ένα μέρος αυτού του κόστους. Είναι τραγικό ότι ο ΕΟΠΥΥ για εργοθεραπεία αποζημιώνει 1,23 ευρώ ανά συνεδρία και για ψυχοθεραπεία 2,6 ευρώ. Είναι προφανές και πάλι το ποιος ωφελείται από αυτή την κατάσταση.
Η κατάσταση στην Ειδική Αγωγή, όπως παρουσιάζεται στα νησιά μας, ενδεικτικά έχει ως εξής:
Στην Ικαρία, το ΕΕΕΕΚ, που δημιουργήθηκε το 2016 έχει 7 μαθητές και συστεγάζεται με δυο ακόμα σχολεία (Λύκειο Ευδηλου και το ΕΠΑΛ).
Το Ειδικό Δημοτικό Σχολείο είναι από το 2008 μαζί με το Δημοτικό Σχολείο Καραβοσταμου και εχει δυο μαθητες. Από αυτούς πάει μόνο το ένα παιδί γιατί το άλλο δεν έχει μεταφορικό μέσο από το σπίτι του προς το σχολείο.
Τα παιδιά χρειάζεται να πηγαίνουν στη Σάμο για να περνούν ΚΕΔΔΥ.
Στη Σάμο: ΕΕΕΕΚ και Ειδικό Δημοτικό Σχολείο συστεγάζονται στο κτίριο του KEKYKAμεΑ. Υπάρχει σοβαρό θέμα με τις τάξεις των μαθητών π.χ. το μάθημα του καλλιτεχνικού γίνεται μέσα σε τουαλέτα Α.μεΑ. λόγω έλλειψης χώρου. Σοβαρό θέμα αποτελεί και η μετακίνηση των παιδιών σε εκπαιδευτικές εκδρομές διότι το σχολείο απέχει 4 χλμ πόλη και δεν υπάρχει μέσο (λεωφορείο).
Στη Λέσβο: Το ΕΕΕΕΚ στεγάζεται σε κοντέινερ.
Στη Χίο: Το Ειδικό Δημοτικό Σχολείο βρίσκεται σε όροφο, με το διάλλειμα να γίνεται σε μπαλκόνι. Υπάρχει μια κοινή αίθουσα για ΔΥΟ τάξεις. Φοιτούν 25 παιδιά μαζί με το Νηπιαγωγείο. Το ΕΕΕΕΚ επειδή ο χώρος που φιλοξενείται δεν επαρκεί, συμπληρώνεται με 4 κοντέινερ, που λειτουργούν ως τάξεις.
Ζήτημα τρίτο. Ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Τι γίνεται με τα Νοσοκομεία και τα «Κέντρα Υγείας»; Στη Χίο σε πρόσφατη ανακοίνωση του ίδιου του Σωματείου των εργαζόμενων του Νοσοκομείου αναφέρονταν: «…τo νοσοκομείο μας έχει φτάσει στα όρια του. Οι κλίνες δεν επαρκούν για να καλύψουν τις ανάγκες των ασθενών. Τα κτίρια της παλαιάς παθολογικής και χειρουργικής παραμένουν ερειπωμένα. Ο θάλαμος για τις ημερήσιες θεραπείες των καρκινοπαθών και των ατόμων με ΣΚΠ είναι σε άθλια ως επικίνδυνη κατάσταση».
Μιλάμε για ένα Νοσοκομείο που καλείται να καλύψει τις ανάγκες χιλιάδων κατοίκων, φαντάρων, προσφύγων και μεταναστών.
Ανάλογα προβλήματα συναντάμε συναντάμε και στα Νοσοκομεία και τα Κέντρα Υγείας των άλλων νησιών.
Πως καλύπτονται οι τομείς της διάγνωσης; Είναι γνωστό ότι σε μεγάλο βαθμό τα ΑμεΑ καταταφεύγουν σε ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα για να καλύψουν τις ανάγκες τους.
Τι φταίει;
Γιατί συμβαίνουν όλα αυτά; Γιατί δεν λύνονται αυτά τα φαινομενικά τόσο απλά και αυτονόητα ζητήματα όπως αυτό της πρόσβασης, της Ειδικής Αγωγής, της Ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, της πρώιμης διάγνωσης, το πρόβλημα της ανύπαρκτης πρόληψης, της θεραπείας, που όλος ο κόσμος πρέπει να απολαμβάνει με βάση τα σύγχρονα επιτεύγματα της επιστήμης και της τεχνολογίας στην Υγεία; Γιατί οι σωστές κατά τα άλλα διακηρύξεις του ΟΗΕ, παραμένουν στην πράξη απλώς διακηρύξεις; Ας απαντήσουμε με θάρρος και χωρίς περιστροφές:
Γιατί στην υγεία τα πάντα μετρώνται με όρους οικονομίας, «κόστους-οφέλους», με όρους επενδύσεων, ανταγωνιστικότητας και επιχειρηματικότητας. Ποιος θα επενδύσει, πόσο θα κοστίσει, τι θα κερδίσει;
Γιατί, εξαρτώνται από το συμφέρον όλων όσων έχουν στα χέρια τους αυτές τις δυνατότητες. Μεγάλες εταιρίες στα πλοία, λιγοστές εταιρίες που κατέχουν τα αναπηρικά βοηθήματα τα οποία χρυσοπουλούν… μεγάλα ιδιωτικά συμφέροντα που θησαυρίζουν στον τομέα της Ειδικής Αγωγής, στο φάρμακο, τη θεραπεία, τη διάγνωση.
Η πρόσβαση τελικά απαιτεί ένα συνολικό και εκτεταμένο σχέδιο με υψηλές προδιαγραφές, που το οικονομικό του κόστος είναι πολύ μεγαλύτερο από το οικονομικό όφελος. Πάνω σε αυτή τη φιλοσοφία την οποία αποδέχεστε και εσείς και οι προηγούμενοι δίνονται και διαχρονικά οι «απαντήσεις» σας. Πάνω σε αυτή τη λογική έχετε δίκιο όταν λέτε «δεν υπάρχουν χρήματα». Με νόμιμες κυβερνητικές πράξεις με ευθύνη όλων όσων κυβέρνησαν έκλεισαν νοσηλευτικά κρεβάτια, έκλεισαν ή υποβαθμίστηκαν νοσοκομεία, μονάδες ΠΦΥ, πετάχτηκαν εκατοντάδες φάρμακα εκτός ασφαλιστικής αποζημίωσης, παραμένουν ολόκληρες περιοχές χωρίς βασικές ειδικότητες γιατρών, απαξιώνονται ιατρικά κέντρα, όλα μικρό μέρος ενός νόμιμου, και μακρού καταλόγου αντιλαϊκών μέτρων.
Όλη αυτή η κατάσταση ωθεί στην εμπορευματοποίηση της Υγείας, δίνει αέρα στα πανιά στο θησαυρισμό του ιδιωτικού τομέα στην υγεία «κι όποιος αντέξει». Ο ασθενής, το Α.μεΑ. είναι ένας χρόνιος πελάτης, που είναι υπεύθυνος για την ατομική του υγεία.
ΤΙ ΖΗΤΑΜΕ
Όπως καταλαβαίνετε με βάση τα παραπάνω, εμείς δεν μπορούμε ούτε να νομιμοποιήσουμε, ούτε να αποδεχθούμε πολύ περισσότερο, τη λογική, Ανάπηρος – πελάτης – αγορά – επενδύσεις και επιχειρηματικά κέρδη. Πολύ περισσότερο να κλείσουμε τα αιτήματά μας μέσα στο «στενό κορσέ» της «δημοσιονομικής πειθαρχίας» όπως λέγεται. Ούτε κατά την ανάπτυξη το κάναμε, όπου σταθερά όλα τα παραπάνω ήταν ζητούμενα, ούτε κατά την κρίση κάναμε πίσω, που την πληρώνουμε χωρίς να την έχουμε δημιουργήσει, ούτε πολύ περισσότερο πρόκειται να το κάνουμε την περίοδο της «μεταμνημονιακής κανονικότητας» κατά την οποία η επίθεση συνεχίζεται αμείωτη. Τώρα θα μας πείτε, έτσι είναι ο κόσμος, τι να κάνουμε… Ε…εμείς λέμε να τον αλλάξουμε.
Απαιτούμε και νομίζουμε ότι είναι κατανοητή η προστακτική, να λυθούν προβλήματα αυτονόητα.
Σήμερα, τώρα, χθες και όχι σε ένα απροσδιόριστο μέλλον, «σε βάθος τριετίας», που είναι και υποσχεσιολογία της μόδας από τις εκάστοτε κυβερνήσεις που οι μεν πετάνε την «καυτή πατάτα» στους δε. «Ρεαλιστικό» για μας είναι ό,τι είναι αναγκαίο, ό,τι γίνεται με βάση την ανάπτυξη της επιστήμης και της τεχνολογίας. Δεν δεχόμαστε απαντήσεις – «μπαλώματα» με βάση αυτό που συνηθίζεται να λέγεται «εφικτό». Όσα ζητάμε είναι πραγματικά παραπάνω από αυτονόητα. Θέλουμε ειλικρινείς απαντήσεις ακόμα κι αν δεν μας αρέσουν.
1ο: Σήμερα, δεν είναι γνωστός ούτε καν ο αριθμός των ΑμεΑ, γιατί ποτέ δεν έχει γίνει μια απογραφή τους. Σύμφωνα με τις στατιστικές, σε κάθε γεωγραφική περιοχή ο πληθυσμός σε ποσοστό πάνω από 5%, είναι ΑμεΑ. Το να μην γίνεται απογραφή είναι συνειδητή επιλογή των κυβερνήσεων, γιατί κάτι τέτοιο θα αναδείκνυε το μέγεθος του προβλήματος και την αναντιστοιχία των αναγκών με όσα γίνονται για την πρόληψη της αναπηρίας, την αποκατάσταση, την εκπαίδευση, την παραγωγική ένταξη των ΑμΕΑ. Πρώτα και κύρια λοιπόν πείτε μας αν δεσμεύεστε να προχωρήσει άμεσα η απογραφή σε όλα τα νησιά της Περιφέρειάς μας. Η απογραφή να μη γίνει το άλλοθι ώστε να προχωρήσουν ταυτόχρονα όλα τα υπόλοιπα ζητήματα.
2ο: Εδώ και τώρα, ταυτόχρονα με την απογραφή, να καταρτιστεί αναλυτικός σχεδιασμός και μελέτη για την πρόσβαση σε κάθε νησί, στα στοιχεία που αναφέραμε, όπως κεντρικοί δρόμοι, δημόσιες υπηρεσίες, σχολεία – νηπιαγωγεία, αξιοθέατα, παραλίες κλπ. Διεύρυνση της έκπτωσης των ακτοπλοϊκών εισιτηρίων σε ΑμεΑ και των συνοδών τους, με ΠΑ 50% και όχι πάνω από 80% που είναι σήμερα (ρεαλιστικότατο αίτημα όταν σήμερα σπανίζουν τέτοια ποσοστά αναπηρίας από τον κόφτη του ΚΕΠΑ).
3ο: Να γίνει αναλυτικός σχεδιασμός άμεσα για την πλήρη κάλυψη όλων των παιδιών που βρίσκονται εκτός ειδικής αγωγής. Ειδικός σχεδιασμός και άμεση αντιμετώπιση του κτιριακού με νέα κτίρια, και αναβάθμιση των παλαιών χωρίς συστεγάσεις με προσλήψεις μόνιμων Ειδικού Επιστημονικού και Βοηθητικού προσωπικού και ειδικοτήτων (ψυχολόγοι, λογοθεραπευτές, εργοθεραπευτές κλπ). Στον σχεδιασμό, να περιληφθεί και η άμεση λύση του κτιριακού των Νοσοκομείων, καθώς και η πλήρης κάλυψη σε μόνιμο προσωπικό όλων των ειδικοτήτων και με βάση τις ανάγκες του κάθε νησιού.
4ο: Τέλος, ζητάμε από τους Δήμους της Περιφέρειας άμεσα ως ελάχιστο να απαλλάξει τα ΑμεΑ με ποσοστό ΚΕΠΑ πάνω από 67% από τα ανταποδοτικά τέλη για το 2019.
Για αυτά τα απλά, αναγκαία και αυτονόητα, ζητάμε τη σαφή απάντησή σας".
Αρχική δημοσίευση στο My Samos Blog: www.my-samos.blogspot.com
