.png "English"){kind=small}
 |
| Ο μεσογειακός χαμαιλέων, ένα από τα σπάνια είδη ζώων στη Σάμο. |
Στα σπάνια ζώα που κατοικούν στη Σάμο αναφέρεται σε συνέντευξή της στην εφημερίδα "Καθημερινή" η Αναστασία Μήλιου, διευθύντρια Έρευνας στο Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας "Αρχιπέλαγος", το οποίο εδρεύει στο νησί του Πυθαγόρα.
"Το χρυσό τσακάλι είναι ντροπαλό. Κινείται πάντα διακριτικά, συνήθως τη νύχτα, σε απόσταση από τον άνθρωπο. Αν γίνεται αντιληπτό, είναι συνήθως από τη χαρακτηριστική κραυγή του. Εξίσου δύσκολος είναι και ο εντοπισμός του χαμαιλέοντα, που την περίοδο αυτή πέφτει σε χειμερία νάρκη και τις θερμότερες εποχές καμουφλάρεται στη βλάστηση. Χρυσό τσακάλι και χαμαιλέοντας είναι δύο από τα πολλά σπάνια είδη της Σάμου, έναν από τους τελευταίους νησιωτικούς παραδείσους της Μεσογείου από πλευράς βιοποικιλότητας.
Η ζωή στη στεριά και στη θάλασσα της Σάμου είναι συναρπαστική - τουλάχιστον για τους βιολόγους. Περισσότερα από 1.500 είδη φυτών έχουν καταγραφεί στο νησί - ανάμεσά τους, 60 είδη ορχιδέας– και εκατοντάδες είδη πουλιών, θηλαστικών και ερπετών, εκ των οποίων πολλά σπάνια ή απειλούμενα. Εξίσου εντυπωσιακή είναι και η θαλάσσια ζωή στην περιοχή, τόσο στα ρηχά νερά όσο και στα βαθύτερα. Στο ανοιχτό της πέλαγος συναντάμε κάποιους από τους σημαντικότερους εναπομείναντες πληθυσμούς θαλάσσιων θηλαστικών στη Μεσόγειο.
Η σημερινή μας ιστορία, όμως, αφορά δύο είδη της στεριάς, μοναδικά το καθένα για τους δικούς του λόγους. Το πρώτο από αυτά έχει ένα ασυνήθιστο όνομα, το οποίο οφείλει στην ξανθή του γούνα: το χρυσό τσακάλι. "Η Σάμος είναι το τελευταίο νησί της Μεσογείου που εξακολουθεί να φιλοξενεί σημαντικό πληθυσμό του χρυσού τσακαλιού", εξηγεί η κ. Αναστασία Μήλιου, διευθύντρια Ερευνας στο Ινστιτούτο Αρχιπέλαγος. "Ζουν δίπλα μας και δεν τα βλέπεις ποτέ! Μόνο τα ακούς τη νύχτα. Κι αυτό, διότι αποφεύγουν τον άνθρωπο και κινούνται πολύ διακριτικά, ώστε να μη γίνονται αντιληπτά".
Οι υπάρχοντες, λιγοστοί, πληθυσμοί του τσακαλιού καταγράφονται κυρίως γύρω από παράκτιες και πεδινές εκτάσεις, συνήθως κοντά σε οικισμούς. "Είναι ένα πολύ σημαντικό ζώο για το οικοσύστημα, καθώς τρέφεται κυρίως με τρωκτικά και βοηθάει έτσι στη συγκράτηση του πληθυσμού τους. Δυστυχώς, όμως, από τα τέλη της δεκαετίας του ’70 ο πληθυσμός του μειώνεται συνεχώς εξαιτίας της εντατικοποίησης της γεωργίας, των αυτοκινητικών ατυχημάτων. Συχνά θανατώνεται και με δηλητήριο, παρότι σπανίως επιτίθεται σε οικόσιτα ζώα".
Το δεύτερο μοναδικό είδος είναι ο μεσογειακός χαμαιλέων. Στη χώρα μας απαντούσε σε πολλά νησιά, αλλά σήμερα έχει εξαφανιστεί από όλα πλην της Σάμου. Την περίοδο αυτή βρίσκεται σε χειμερία νάρκη, ενώ τους θερμότερους μήνες βρίσκει ασφαλές καταφύγιο καμουφλαρισμένος στη βλάστηση. Τρέφεται με έντομα, βοηθώντας στη μείωσή τους.
"Στο παρελθόν τα όμορφα αυτά πλάσματα κατοικούσαν σε πολλά νησιά του Αιγαίου, ενώ έως και πριν από λίγες δεκαετίες τούς συναντούσαμε επίσης στην Κρήτη και τη Χίο. Η κάθετη μείωση του πληθυσμού του χαμαιλέοντα αποτελεί ένα ακόμη επίτευγμα των τελευταίων δεκαετιών, αποτέλεσμα της άγνοιας αλλά και της αδιαφορίας μέσα στην οποία συνεχίζουμε να πορευόμαστε στην Ελλάδα σήμερα", εκτιμά η κ. Μήλιου.
Μία από τις κύριες απειλές για τον μεσογειακό χαμαιλέοντα είναι η λαθροθηρία. "Υπήρχε μεγάλο πρόβλημα στο νησί. Τους έπιαναν ζωντανούς και τους πωλούσαν ως κατοικίδια. Εγινε μεγάλη προσπάθεια, για πολλά χρόνια, με τον τοπικό πληθυσμό, ώστε να το καταπολεμήσουμε.
Μάλιστα, χάρη στην εκπαίδευση που κάναμε στα σχολεία της Σάμου, τα τελευταία χρόνια είχαμε περιστατικά που εντοπίστηκαν εγκαίρως χάρη σε παιδιά που τα παρατήρησαν", λέει η κ. Μήλιου. Παράλληλα, την επιβίωσή του απειλεί και η καταστροφή των βιοτόπων του, καθώς και η αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων, ιδίως των δακοκτόνων φαρμάκων.
Τα δύο είδη μελετώνται από το 2009 από το Αρχιπέλαγος. "Είναι πολύ σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε ότι τα νησιά του Αιγαίου Πελάγους αποτελούν εδώ και πολλούς αιώνες απομονωμένους βιότοπους, γεγονός που κάνει και τη βιοποικιλότητά τους ιδιαίτερα ευάλωτη", εξηγεί η κ. Μήλιου. "Για τον λόγο αυτόν, μία μεγάλη πυρκαγιά μπορεί να αποβεί μοιραία"".
