Το φωτεινό παράδειγμα της αρχαίας Σάμου

Ψήφισμα του 4ου αιώνα π.Χ. που εξέδωσε η Βουλή και ο Δήμος των Σαμίων για να τιμήσει έναν ευεργέτη του νησιού.

Τρία ευρήματα του Αρχαιολογικού Μουσείου Πυθαγορείου στάθηκαν αφορμή για τη συγγραφή του σημερινού άρθρου της Άννας Παναγιωταρέα στον "Ελεύθερο Τύπο" με αντικείμενο τον πολιτισμό της αρχαίας Σάμου.

Στο άρθρο αυτό, με τίτλο "Η Ιστορία μάς διδάσκει...", τονίζεται το αίσθημα αλληλεγγύης και προσφοράς προς την πατρίδα που διακατείχε τους αρχαίους Σάμιους.

Αναλυτικά αναφέρει τα εξής:

"Περιδιαβάζοντας στο καταπληκτικό Μουσείο του Πυθαγορείου της Σάμου με τα εξαίσιας τέχνης και ιστορικής σημασίας ευρήματα - σε μια αδιάσπαστη συνέχεια από την προϊστορική εποχή ως και το ύστερο Βυζάντιο - στέκομαι μπροστά σε τρεις επιγραφές - μελετημένες από τη Λίνα Μενδώνη, όπως μου επισημαίνει η έφορος κ. Μ. Βιγλάκη, που προκαλούν το ενδιαφέρον μου. Νομίζω ότι αξίζει να σας μεταγράψω εδώ σε τι αναφέρονται ώστε σχεδόν 2.400 χρόνια μετά να δούμε πόσο επίκαιρα μπορεί να είναι.

Η πρώτη αφορά στον ηθοποιό Πώλο, που είχε έρθει από την Αίγινα στη Σάμο, τον 3ο αιώνα π.Χ. Η πόλη των Σαμίων για να τον τιμήσει για την προσφορά του ιδρύει στήλη τιμητική. Είχε δώσει μια σειρά από παραστάσεις και δεν πήρε καμία αμοιβή. Την πρόσφερε για να ξεπληρωθούν οι υποχρεώσεις της πόλης.

Η δεύτερη επιγραφή έχει ιδρυθεί και πάλι από την πόλη των Σαμίων προκειμένου να τιμήσει τον Βουλαγόρα τον Σάμιο, γιατί κι αυτός συνέφερε από την προσωπική του περιουσία ώστε να καλυφθούν οι ανάγκες της πόλης.

Η τρίτη -τέλος του τέταρτου αιώνα- είναι ακόμη πιο σημαντική. Είναι ο περίφημος νόμος της πόλης των Σαμίων περί διανομής σιτηρών. Είναι ένας κατάλογος ευπόρων πολιτών οι οποίοι συγκροτούν, με τη συνέργεια της πόλης, ένα ειδικό ταμείο στο οποίο συνεισφέρουν μαζί και με άλλους πλουσίους πολίτες χρήματα, ώστε να αγοράζονται κατ’ έτος σιτηρά που να μοιράζονται, αναλογικά, σε εκείνους που αντιμετώπιζαν οικονομικά προβλήματα...

Οχι ότι έλειψαν ποτέ οι χορηγοί και οι ευεργέτες στις αντίξοες εποχές που πέρασε η νεότερη Ελλάδα αλλά είναι εξαιρετικά συγκινητικό να βλέπεις ότι και στην Αρχαία Ελλάδα -όπως στη Σάμο- υπήρχαν συγκροτημένες δομές με τις οποίες κράτος και ιδιώτες μπορούσαν από κοινού να συνεργαστούν για να αντιμετωπίσουν προνοιακά τις ανάγκες των πλέον αδυνάτων. Ακόμη φαίνεται να είναι σύνηθες Πολίτες να συνεισφέρουν γενναία στις δαπάνες του κράτους που βρισκόταν σε ανάγκη και να θεωρούν ύψιστη τιμή την αναγραφή του ονόματος και της προσφοράς τους σε μια μαρμάρινη στήλη.

Είναι παρήγορο ότι και σήμερα στην κρίση της ανέχειας βρίσκονται άνθρωποι και ιδρύματα -γιατί ίδρυμα σε μια τέτοια πρώιμη μορφή είναι και η συγκρότηση του κοινού ταμείου στην αρχαία Σάμο για την αγορά των σιτηρών υπέρ των αδυνάτων οικονομικά πολιτών- που συνεισφέρουν είτε στις ανάγκες του ελληνικού κράτους, είτε εξυπηρετούν τις ανάγκες εκείνων που δεν μπορούν μόνοι τους να αντιμετωπίσουν τη δεινή καθημερινότητά τους.

Σκέφτομαι πόσα επιτεύγματα των αρχαίων προγόνων μας δεν γνωρίζουμε αφού δεν είναι συνήθειό μας να επισκεπτόμαστε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους που βρίσκονται σε κάθε γωνιά της χώρας μας. Είμαστε υπερήφανοι ότι είμαστε Ελληνες αλλά μένουμε να μιλάμε για ηρωισμούς, για πολεμικά κατορθώματα ή ακόμη και για τα μνημεία τα μεγαλόπρεπα, που άφησε αλώβητα ο χρόνος, που όμως σήμερα τα αντιμετωπίζουμε περισσότερο από την αισθητική τους πλευρά και όχι από την ανάγκη που δημιουργήθηκαν στη σύγχρονη εποχή τους. Με αφορμή την αρχαία Σάμο, σκέφτομαι πόσο η ιστορία του τόπου μας μπορεί να μας διδάξει την αδιάσπαστη -στη συνέχεια του χρόνου- αναγκαία προσφορά μας προς την πατρίδα. Ιδίως σε τέτοιες κρίσιμες και δύσκολες μέρες..."

Πηγή: Ελεύθερος Τύπος
Πηγή φωτογραφίας: Βιβλίο Σάμος, τα αρχαιολογικά Μουσεία