Σύμβολο ελληνοτουρκικής φιλίας η Αλκη Ζέη

Το περίφημο καπλάνι της βιτρίνας, την τίγρη που πέρασε κολυμπώντας από τη Μικρά Ασία στη Σάμο και έγινε θέμα του ομώνυμου επιτυχημένου μυθιστορήματός της, ανέφερε η Άλκη Ζέη σε εκδήλωση στην Τουρκία.

Η πολυβραβευμένη συγγραφέας, της οποίας η ζωή και το έργο έχει συνδεθεί άμεσα με τη Σάμο, βρέθηκε την προηγούμενη εβδομάδα προσκεκλημένη από τον κεντρικό και μεγαλύτερο Δήμο της Άγκυρας Τσανκάγια, για να μιλήσει για το έργο της και τη ζωή της στο τουρκικό κοινό. Η ομιλία της είχε θέμα «Αντανακλάσεις ιστορίας και πολιτικής στο λογοτεχνικό έργο μιας ζωής» και εγκαινίασε σειρά διαλέξεων προσωπικοτήτων διεθνούς ακτινοβολίας από το χώρο της λογοτεχνίας, υπό τον γενικό τίτλο «Ελεύθερες Φωνές», οι οποίες διοργανώνονται με πρωτοβουλία του Δήμου Τσανκάγια με στόχο την ανάδειξη ιδεών και προτύπων που καλλιεργούν την αλληλεγγύη μεταξύ των ανθρώπων και τη φιλία ανάμεσα στους λαούς. Ο τουρκικός Δήμος θα φιλοξενήσει στη συνέχεια τον πακιστανικής καταγωγής Ταρίκ Αλί, τον Αργεντινό Αλμπέρτο Μανγκουέλ και τον Λιβανέζο Αμίν Μααλούφ.

Σ’ ένα κοινό αμιγώς τουρκικό, η Άλκη Ζέη είπε χαριτολογώντας ότι αν τα βιβλία της έχουν διαβαστεί στην Ελλάδα και σε πολλές άλλες χώρες,  το οφείλει σε μεγάλο βαθμό στην Τουρκία, γιατί αν ένα καπλάνι δεν αποφάσιζε να κολυμπήσει από τις τουρκικές ακτές και να περάσει απέναντι στην πατρίδα της, τη Σάμο, δεν θα είχε γράψει ποτέ το μυθιστόρημά της Το καπλάνι της βιτρίνας. Αναφέρθηκε ακόμα στη γνωριμία και τη φιλία της με τον ποιητή Ναζίμ Χικμέτ και τον ζωγράφο Αμπιντίν Ντινό, την εποχή που και η ίδια ζούσε σαν πολιτική πρόσφυγας στη Μόσχα και στο Παρίσι και υπογράμμισε την εγκάρδια σχέση που αναπτύχθηκε μεταξύ τους, καταρχάς μέσω της τέχνης και στη συνέχεια με όρους ανθρωπιάς.

Ο δήμαρχος της Τσανκάγια Μπουλέντ Τανίκ, στον οποίο ουσιαστικά ανήκει η ιδέα της παραπάνω πρωτοβουλίας, δεν χρησιμοποιεί μόνο τη λογοτεχνία για την προσέγγιση των  λαών. Εδώ και ένα χρόνο έχει ξεκινήσει τη δημιουργία ενός δικτύου σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης σε Ελλάδα και Τουρκία με στόχο τη μεταξύ τους συνεργασία για την εγκαθίδρυση μιας «Διάσκεψης για μόνιμη Ειρήνη στο Αιγαίο». Είναι περισσότερο από ποτέ ανάγκη, υποστηρίζει, να αναπτυχθούν ισχυροί δεσμοί αλληλεγγύης, με την συμμετοχή όσων πιστεύουν σε μια κοινή μοίρα για τις Μεσογειακές κοινότητες, που απαρτίζονται από διαφορετικές εθνικές, γλωσσικές και θρησκευτικές ταυτότητες. Η παγκόσμια κρίση, που όλο και βαθαίνει κι έχει μετατραπεί σε ύφεση και της οποίας οι επιπτώσεις γίνονται ολοένα και πιο οδυνηρά αισθητές, μπορεί να αντιμετωπιστεί σε τοπικό επίπεδο, αν ενδυναμωθεί η φιλία και η ειρήνη ανάμεσα στους δύο γειτονικούς λαούς, υιοθετώντας από κοινού κατάλληλες δράσεις.

Στις εργασίες της Προπαρασκευαστικής Συνάντησης για την Ανάπτυξη των Τοπικών Πρωτοβουλιών για Μόνιμη Ειρήνη στο Αιγαίο που πραγματοποιήθηκε το Μάιο 2012 στο Σεφερίχισαρ της Σμύρνης συμμετείχαν 16 δήμοι παραλιακών τουρκικών πόλεων και άλλοι τόσοι περίπου από την ελληνική πλευρά, μεταξύ των οποίων οι δήμοι Θεσσαλονίκης και Μυτιλήνης. Η επόμενη συνάντηση, που αναμένεται να έχει μεγαλύτερη συμμετοχή και από τις δύο πλευρές, προετοιμάζεται για το φθινόπωρο του 2013 και θα εργαστεί για τη σύναψη μιας διακύρηξης για Μόνιμη Ειρήνη στο Αιγαίο. Το έργο της Άλκης Ζέη δεν είναι άγνωστο στην Τουρκία. Το καπλάνι της βιτρίνας και Η αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα είχαν κυκλοφορήσει εδώ και είκοσι χρόνια στα τουρκικά, με πιο πρόσφατη επανέκδοσή τους το 2007. Μέσα στο 2012 εκδόθηκε επίσης η Μωβ ομπρέλα και την επόμενη χρονιά αναμένεται να κυκλοφορήσει Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου.

Πηγή: ΤΟ ΒΗΜΑ

Λίγα λόγια για την Άλκη Ζέη

Η Άλκη Ζέη γεννήθηκε στην Αθήνα. Ο πατέρας της καταγόταν από την Κρήτη και η μητέρα της από τη Σάμο, όπου πέρασε τα πρώτα παιδικά της χρόνια. Παντρεύτηκε τον θεατρικό συγγραφέα και σκηνοθέτη Γιώργο Σεβαστίκογλου, που πέθανε το 1991. Απέκτησαν δύο παιδιά.

Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών και στο Κινηματογραφικό Ινστιτούτο της Μόσχας, στο τμήμα σεναριογραφίας.

Από το 1954 έως το 1964 ήταν πολιτική πρόσφυγας στη Σοβιετική Ένωση. Το 1964 επιστρέφει οικογενειακώς στην Ελλάδα, για να ξαναφύγουν πάλι όλοι μαζί με τον ερχομό της Χούντας το 1967. Αυτήν τη φορά ο τόπος διαμονής τους είναι η Γαλλία, και συγκεκριμένα το Παρίσι, απ’ όπου επιστρέφουν μετά τη δικτατορία.

Από πολύ μικρή ασχολήθηκε με το γράψιμο. Στις πρώτες ακόμη τάξεις του Γυμνασίου άρχισε να γράφει κείμενα για το κουκλοθέατρο. Ένας από τους χαρακτήρες που δημιούργησε, ο Κλούβιος, έγινε κατοπινά ο ήρωας του γνωστού κουκλοθέατρου «Μπαρμπα-Μυτούσης», εμπνεύστρια του οποίου ήταν η Ελένη Θεοχάρη-Περάκη. Πρώτο της μυθιστόρημα είναι «Το καπλάνι της βιτρίνας» (1963), που το έχει εμπνευστεί από τα παιδικά της χρόνια στη Σάμο και είναι σχεδόν αυτοβιογραφικό. Ακολουθεί μια σειρά μυθιστορημάτων για παιδιά, και το 1987 κυκλοφορεί το πρώτο της βιβλίο για μεγάλους με τίτλο «Η αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα».

Το 2010 τιμήθηκε με το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών για το σύνολο του έργου της.