AUTOMATIC TRANSLATION OF OUR BLOG INTO YOUR LANGUAGE BY GOOGLE TRANSLATE:

Turkish English German Dutch Swedish Danish French Italian Russian Spanish Portuguese Arabic

16 Ιουν 2019

Γιορτή του Κλήδονα στους Μυτιληνιούς στις 23/6

Φωτογραφία του Μανώλη Ζάννη

Πανηγύρι του Κλήδονα* οργανώνει και φέτος στους Μυτιληνιούς Σάμου ο τοπικός Εκπολιτιστικός κι Επιμορφωτικός Σύλλογος.

Θα γίνει την Κυριακή 23 Ιουνίου στην πλατεία του χωριού, με ώρα έναρξης τις 8:30 μ.μ.

Οι διοργανωτές προσκαλούν τον κόσμο: "Σας περιμένουμε όπως κάθε χρόνο, από το 1985 που αναβιώσαμε το έθιμο για πρώτη φορά. Ο Εκπολιτιστικός και Επιμορφωτικός σύλλογος Μυτιληνιών, πάντα με γνώση και μεράκι, σεβασμό στην παράδοση και συνέπεια στις αρχές του καταστατικού του, για τη διατήρηση και διάδοση του πολιτισμού μας. 

Όλοι στην εκδήλωσή μας, με ένα πρόγραμμα που περιλαμβάνει: αναπαράσταση εθίμου, φωτιές-αφανούς, παραδοσιακούς χορούς από όλα τα τμήματα του συλλόγου μας, ζωντανή μουσική από το μουσικό σχήμα του Κώστα Μητσού".

* ΤΟ ΕΘΙΜΟ ΤΟΥ ΚΛΗΔΟΝΑ

Σύμφωνα με τη παράδοση, στις 23 Ιουνίου, την παραμονή της γιορτής της γέννησης του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, αναβιώνει το έθιμο του Κλήδονα, με θεατρικά δρώμενα και αναπαράσταση των εθίμων της κάθε περιοχής.

Κατά τη διάρκεια της γιορτής, διοργανώνονται μια σειρά από λαϊκά δρώμενα όπως το άναμμα των Αφανών, οι φωτιές δηλαδή που άναβαν στους δρόμους του χωριού, όπου καίγονταν παλιά ξύλα, αντικείμενα και τα Μαγιάτικα στεφάνια, ενώ ο κόσμος χόρευε και πήδαγε πάνω από αυτές.

Από τις γυναίκες και τα παιδιά αναβιώνουν με μορφή δρώμενων παραδοσιακές δραστηριότητες και εργασίες του τόπου, όπως το ζύμωμα του ψωμιού, η υφαντική κ.ά., ενώ απαγγέλλονται και διάφορα δίστιχα, πολλά από τα οποία έχουν σατιρικό και σκωπτικό περιεχόμενο.

Πρόκειται για ένα έθιμο που έχει τις ρίζες του στην αρχαιότητα και του οποίου η πρώτη γραπτή περιγραφή ανέρχεται στους Βυζαντινούς χρόνους.

Ο "Κλήδονας" είναι μια λαϊκή μαντική διαδικασία, από τις πιο τελετουργικές όλων των παραδόσεων του τόπου μας, σύμφωνα με τον οποίο αποκαλύπτεται στις άγαμες κοπέλες η ταυτότητα του μελλοντικού τους συζύγου.

Η ίδια η λέξη υπάρχει από την εποχή του Ομήρου, "κλήδων" ονομαζόταν ο προγνωστικός ήχος και κατ' επέκταση το άκουσμα προφητείας, ο συνδυασμός τυχαίων και ασυνάρτητων λέξεων ή πράξεων κατά τη διάρκεια μαντικής τελετής, στον οποίο αποδιδόταν προφητική σημασία.

Την παραμονή του Αη-Γιαννιού, οι ανύπανδρες κοπέλες μαζεύονται σε ένα από τα σπίτια του χωριού, όπου αναθέτουν σε κάποιο μέλος της συντροφιάς συνήθως σε μια «Μαρία» (στη Θράκη ο ρόλος αυτός δίνεται στην ονομαζόμενη "Καλλινίτσα"), της οποίας και οι δύο γονείς είναι εν ζωή, να φέρει από το πηγάδι ή την πηγή το "αμίλητο νερό", δηλαδή εκείνη και η συνοδεία της πρέπει να ολοκληρώσουν την αποστολή αυτή, τηρώντας απόλυτη σιωπή!

Επιστρέφοντας εκεί όπου τελείται ο κλήδονας, το νερό αδειάζεται σε πήλινο -ως επί το πλείστον- δοχείο, στο οποίο η κάθε κοπέλα ρίχνει ένα αντικείμενο, το λεγόμενο ριζικάρι. Συνήθως, πρόκειται για κάποιο προσωπικό αντικείμενο, συχνά μάλιστα πολύτιμο.

Στη συνέχεια, το δοχείο σκεπάζεται με κόκκινο ύφασμα "κλειδώνεται" και τοποθετείται σε ανοιχτό χώρο.

"Κλειδώνουμε τον Κλήδονα με τ' Αγιαννιού τη χάρη, κι όποια 'χει καλό ριζικό να δώσει να τον πάρει".

Εκεί παραμένει όλη τη νύχτα υπό το φως των άστρων, για να "ξαστριστεί". Οι κοπέλες επιστρέφουν ύστερα στα σπίτια τους. Λέγεται ότι τη νύχτα αυτή θα δουν στα όνειρα τους το μελλοντικό τους σύζυγο.

Την παραμονή της γιορτής των γενεθλίων του Αγίου Ιωάννη, εκτός από την τέλεση του κλήδονα, οι κάτοικοι του χωριού ανάβουν μια μεγάλη φωτιά στην πλατεία του χωριού ή σ' ένα μέρος ανοιχτό, ώστε να φαίνεται από παντού. Θρυλείται πως με τριπλό πέρασμα πάνω από τη φωτιά, έφευγαν οι ψύλλοι και οι κοριοί!

Ανήμερα του Αη Γιαννιού συναθροίζονται πάλι οι ανύπανδρες κοπέλες, αυτή τη φορά όμως στην ομήγυρη μπορούν να συμμετέχουν και παντρεμένες γυναίκες, συγγενείς και γείτονες και των δύο φύλων, καλεσμένοι για να παίξουν το ρόλο μαρτύρων της μαντικής διαδικασίας.

"Ανοίγουμε τον κλήδονα με τ' Αγιαννιού τη χάρη, και όποια έχει καλό ριζικό σήμερα ναν το πάρει".

Ανασύρονται ένα-ένα από το αγγείο τα αντικείμενα, που αντιστοιχούν στο "ριζικό" κάθε κοπέλας και απαγγέλλονται σε μορφή δίστιχου.

Όταν τελειώσει η μαντική διαδικασία, η κάθε κοπέλα γεμίζει το στόμα της με μια γουλιά αμίλητο νερό και στέκεται μπροστά σε ανοιχτό παράθυρο, έως ότου ακούσει το πρώτο ανδρικό όνομα. Αυτό, πιστεύεται ότι θα είναι και το όνομα του άνδρα που θα παντρευτεί...

Αρχική δημοσίευση στο My Samos Blog: www.my-samos.blogspot.com